WOJ. WOŁYŃSKIE | Między sąsiadami – granice wyznaczone praktyką

Granice Wołynia z sąsiednimi województwami były często nieostre, umowne i trudne do uchwycenia. Największa niejednoznaczność występowała na północy i południu, natomiast wschodnia linia miała przede wszystkim znaczenie fiskalne.
WOJ. WOŁYŃSKIE | Między sąsiadami – granice wyznaczone praktyką

Północ – kres Polesia i kontakt z Litwą

Od północy Wołyń stykał się z powiatem pińskim województwa brzesko-litewskiego należącego do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Granica ta nie była wyraźna – przebiegała przez poleskie lasy i bagna, czyli obszary trudne do rozgraniczenia w sposób ścisły. Nawet dziś trudno byłoby wskazać dokładny przebieg tej linii – wówczas również była ona niedookreślona i mało uchwytna.

Południe – z Podolem przez granicę nieostateczną

Na południu Wołyń sąsiadował z powiatami kamienieckim i latyczowskim województwa podolskiego. Granica z tymi jednostkami opisana została jako nieostateczna i niejednoznaczna. Brakowało pełnych rozgraniczeń, a dokumenty często się rozbiegały – granice były bardziej domniemane niż dokładnie wyznaczone.

Zachód – styczność z ziemiami koronnymi

Zachodnia granica łączyła Wołyń z ziemią chełmską, województwem bełskim i ziemią lwowską. Ich przynależność do różnych jednostek Korony wprowadzała zróżnicowanie administracyjne, ale układ granic był znacznie czytelniejszy niż na północy czy południu. Ziemie te stanowiły stabilny pas sąsiedzki o wyraźnie nazwanych jednostkach terytorialnych.

Wschód – granica o charakterze fiskalnym

Na wschodzie Wołyń graniczył z powiatami żytomierskim i owruckim województwa kijowskiego. Granica ta była nietypowa – nie tyle polityczna, co fiskalna, gdyż pewna liczba osad z obszaru tych powiatów płaciła podatki urzędnikom wołyńskim. Taka sytuacja powodowała, że linia graniczna nie pokrywała się z podziałem podatkowym, a tym bardziej z faktycznym zarządem terytorialnym. Granice te występowały często tylko na mapach lub w dokumentach, a nie w terenie. 

Na podstawie: Krykun M., 1990, Województwo wołyńskie
Zobacz najnowsze mapy