Rozległa mozaika krajobrazów, w której lasy Małego Polesia przenikały się z doliną Bugu Zachodniego, tworzyła naturalne tło dla funkcjonowania starostwa kamienieckiego. Był to obszar, którego tożsamość terytorialna opierała się na wyjątkowo trwałej dwudzielności. Starostwo składało się z dwóch wyraźnie oddzielonych części: kamienieckiej na południu i dobrotworskiej na północy. Pierwsza z nich, znajdowała się na północy powiatu lwowskiego w woj. ruskim, druga zaś leżała dalej na północ i stanowiła enklawę otoczoną dobrami województwa bełskiego.
Obie części tworzyły jedną królewszczyznę kamieniecką, mimo że oddzielała je przestrzeń należąca do innego województwa. Taki układ przestrzenny nadawał całemu obszarowi specyficzną dynamikę, wynikającą z równoległego funkcjonowania dwóch oddzielnych części w ciągu całego okresu nowożytnego. Lokalizacja starostwa była stała, nie zmieniała swojego zasadniczego charakteru, choć zmieniały się realia otaczającego je środowiska osadniczego.
Sieć osadnicza starostwa była rozbudowana i podlegała wyraźnym przekształceniom na przestrzeni wieków. W jego granicach działały dwa miasta: Kamionka Strumiłowa i Dobrotwór. Otaczały je wsie, które pojawiały się i znikały w dokumentach w zależności od przemian własnościowych i administracyjnych. W lustracjach XVI wieku wymieniono Kamionkę Strumiłową, Dobrotwór oraz sześć wsi, m.in. Batiatycze, Dierniw i Żeldeć. W następnym stuleciu część tych miejscowości utraciła przynależność do starostwa lub stała się dobrami dziedzicznymi innych rodów, co widać zwłaszcza w przypadku wsi oddanych w 1659 roku w ręce Paparów.
Źródła z XVIII wieku wskazują na tworzenie się nowych osad, takich jak Lapaiwka, Obidów, Stryganka czy Jasienica. Lustracja z 1765 roku przedstawia już zmieniony obraz obszaru, obejmujący m.in. Dierniw, Lany, Rudę oraz obie Jasienice — Rudeńską i Zabużańską. Po włączeniu Galicji do monarchii habsburskiej Nowy Staw znalazł się w dożywotnim posiadaniu Branickiego. Zmiany zachodziły więc kolejno, a ich ślady pozostawały wyraźne w lustracjach i inwentarzach sporządzanych w różnych okresach.
Położenie starostwa w strefie leśnej sprzyjało rozwojowi bartnictwa, smolarstwa i eksploatacji drewna. Był to jednocześnie obszar regularnych sporów granicznych, prowadzonych od połowy XVI wieku. Szczególnie aktywna była administracja buska, która samowolnie wycinała lasy na prawym brzegu Bugu. Obszary tych wycinek należały do dóbr Kamionki Strumiłowej, Jasienicy Zabużańskiej i Rudeńskiej. Dochodziło również do zajmowania obiektów gospodarczych. Sporne były także granice poszczególnych wsi, jak Sielec czy Batiatycze. Lustracje i inwentarze dokumentują te konflikty jako stały element funkcjonowania starostwa przez cały okres XVI-XVIII w.
Na podstawie: Смерака Б., 2018, Кам’янецьке староство Львівської землі Руського воєводства в XVI–XVIII ст. (у світлі фіскальних джерел).
