Rewolucyjny projekt szpitalnictwa
W połowie XVIII wieku Warszawa zmagała się z dramatycznym problemem porzuconych niemowląt. Od 1732 r. działa już przy Krakowskim Przedmieściu tzw. Dom Podrzutków - wczesna forma współczesnego „okna życia”. W 1758 roku przygotowano nowoczesną koncepcję szpitala, który miał obejmować specjalne izby dla kobiet „wstydzących się swego stanu”. Chociaż reforma formalnie upadła, zaledwie trzy lata później August III wprowadził ją w życie – powstał Szpital Generalny Dzieciątka Jezus przy pl. Wareckim.
Rzeczpospolita na przełomie XVI i XVII wieku | Mapa historyczna stylizowana
Sekretne połogi w centrum stolicy
Szpital przewidywał wydzielone pokoje na parterze – „dla osób sekretny połóg mający”. Kobiety z nieślubnymi ciążami, służba, wdowy czy dziewczęta w trudnej sytuacji mogły rodzić anonimowo, z dala od osądu. To nie tylko eksperyment medyczny, ale też przejaw humanizmu i instytucjonalnej empatii.
Stolica idzie przed Europą
Chociaż dziś trudno w to uwierzyć, warszawski projekt wyprzedzał wiele podobnych rozwiązań w zachodniej Europie. Władze próbowały nie tylko ratować dzieci, ale też chronić kobiety – w czasach, gdy większość umierała w samotności.
WARSZAWA | Mapa dekoracyjna miasta (współczesna)
Krok w stronę nowoczesności
Szpital z 1761 roku był symbolem przemiany: z feudalnej obojętności do państwowej odpowiedzialności. Nawet jeśli nie objął całej populacji, był jaskółką przemiany mentalności w późnej Rzeczypospolitej.
