Województwo kaliskie (XVI-XVIII w.) [MAPY]

Województwo kaliskie było drugą, obok województwa poznańskiego, jednostką administracyjną obejmującą swoimi granicami ziemie historycznej Wielkopolski.

Spis treści

Ukształtowanie powierzchni terenu >>>

Podział administracyjny >>>

Gęstość sieci osadniczej >>>

Puszcze i lasy >>>

Województwo kaliskie w XVI-XVIII w. - ukształtowanie powierzchni terenu [MAPA]

Województwo kaliskie pod względem fizycznogeograficznym stanowi obszar podzielony na trzy części dolinami rzek Warta oraz Noteć. Średnia wysokość tego obszaru wynosi ok. 108 m n.p.m. Powierzchnia terenu obniża się z południowego wschodu na północny zachód, osiągając kulminację w rejonie wsi Kiełpin w dawnym powiecie nakielskim (Góra Borzuchowa, 208 m n.p.m.). Mimo tego, że najwyższe wzniesienie znajdowało się na północy obszaru, to część województwa położona od doliny Warty na południe położona była statystycznie wyżej. Najniższy punkt całego regionu znajdował się u ujścia Gwdy do Noteci i osiągał 48 m n.p.m.

Województwo kaliskie w XVI-XVIII w. - podział administracyjny [MAPA]

Województwo kaliskie było nieznacznie większe od sąsiedniego województwa poznańskiego i obejmowało powierzchnię 16 662 km kw. Pod względem administracyjnym ziemie te podzielone były między 6 powiatów o stosunkowo podobnej powierzchni. Największym z nich był powiat kaliski zajmujący grunty o powierzchni 3 181 km kw. co stanowiło 19,1% powierzchni całego województwa. Nieco mniejszy był powiat nakielski skupiający w swoich granicach 18,8% powierzchni regionu (3 142 km kw.). Dalej znajdował się powiat gnieźnieński nie przekraczający 3 tys. km kw. (2 971 km kw.; 17,8%), powiat pyzderski 2 813 km kw. (16,9%), powiat kcyński 2 328 km kw. (14,0%). Najmniejszym powiatem był powiat koniński zajmujący 2 226 km kw. (13,3%).

Województwo kaliskie w XVI-XVIII w. - gęstość sieci osadniczej [MAPA]

Województwo kaliskie stanowiło region o dużej gęstości sieci osadniczej. Prawie cały obszar województwa za wyjątkiem położonego na północy powiat nakielskiego cechował się bardzo dużym wskaźnikiem zagęszczenia osadnictwa, na 17% obszar przekraczającym 15 osad na 100 km kw. Duże nagromadzenie osad występowało w szerokim pasie między Kcynią, Smogulcem i Margoninem na północy a Pyzdrami na południu. Bardzo wyraźnie zaznaczał się rejon Kalisza, Konina i Koła. Najmniejsze zagęszczeni osad występowało między Pyzdrami a Korabem oraz w obrębie powiat nakielskiego.

Województwo kaliskie w XVI-XVIII w. - puszcze i lasy [MAPA]

Wschodnia część historycznej Wielkopolski objęta granicami województwa kaliskiego, była w nierównomierny sposób pokryta lasami. Stosunkowo duży udział lasów i puszcz zaznaczał się na Krajnie (w rejonie Więcborka, Sępolborka, Łobżenicy i Miasteczka), następnie w pasie na południe od doliny Noteci (Chodzież-Smogulec-Rynarzewo), na Pałukach (Szubin-Barcin) i dalej na południe przez okolice Orchowa, Powidza, Goliny. Południowa część woj. kaliskiego cechowała się znacznie wyższym udziałem lasów niż centralna część tego regionu - większe płaty lasów występowały w rejonie Dobrzycy-Raszkowa, Tuliszkowa i Chocza-Korabu. Średnia lesistość całego województwa wynosiła ok. 27%.